Y Swper Olaf.
Mae Swper yr Arglwydd yn fwy na hanes. Wrth ddarllen am Swper yr Arglwydd yn Ioan 13, rydyn ni’n darganfod nid yn unig wreiddiau’r sacrament ond hefyd gyfrinachau bywyd Cristnogol. Mae yna o leiaf bum neges yn disgleirio allan o dywyllwch Ioan 13. Rwy'n siŵr y gallwch chi ddod o hyd i fwy, ond dyma rhai sydd wedi fy nharo.
1. Dangosodd Iesu i ni sut i garu yn dda. (adn.1)
Dangosodd Iesu fod yr ystum mawreddog yn bwysig weithiau. Pa gariad mwy perffaith sydd na chariad Duw ? Ond fe benderfynodd Iesu y noson honno i ddangos iddynt “maint llawn” ei gariad. Golchodd eu traed. Yn gynharach yn yr wythnos roedd Mair wedi torri jar o bersawr hynod gostus yn agored a gorchuddio ei draed. Yr oedd wedi derbyn cariad afradlon, ac yn awr, yn Swper yr Arglwydd, dangosodd yr un peth. Y gwasanaeth dyledus a roddodd i eraill. Mewn cyfnod o straen aruthrol, fe wnaeth Iesu dynnu ei sylw at eraill.
2. Dangosodd Iesu inni sut i ddelio â brad. (adn.2)
Golchodd Iesu draed Jwdas hefyd. Mae’n debyg bod yr union un a wrthwynebodd weithred Mair o gariad yn barod i dderbyn graddau llawn cariad Iesu. Roedd Iesu yn gwybod y sgôr a dewisodd wasanaethu Jwdas hyd yn oed roedd yn gwybod y byddai yn ei fradychu. Ond a ddylem ni synnu? Cyn codiad haul, byddai'r disgyblion i gyd ac eithrio Ioan yn ffoi i ddiogelwch. Byddai Pedr yn gwadu'r Arglwydd dro ar ôl tro. Ond gwasanaethodd Iesu nhw i gyd. Mewn cyfnod o frad, penderfynodd Iesu arllwys ei gariad a'i ofal i’r digyblion. O dan bwysau anhygoel, cyfarfu â brad â chariad gan ofalai hyd yn oed am ei ormeswr. Efallai mai dyna pam y canodd yr eglwys foreuol, “Os ydym yn ddi-ffydd, bydd yn aros yn ffyddlon, oherwydd ni all efe ymwadu â'i hun.”
3. Dangosodd Iesu inni sut i ymddiried yn Nuw. (adn.3)
A yw’n ymddangos yn rhyfedd, wedi’i osod rhwng cariad, brad, a gwasanaeth, y mae’r efengyl yn ein hatgoffa o allu Iesu? Mewn sefyllfaoedd llawn straen, mae llawer o bobl yn meddwl am bŵer fel y gallu i wneud i bethau ddigwydd neu i ennill rheolaeth ar y sefyllfa. Ond fe adawodd Iesu i ddigwyddiadau’r nos chwarae allan yn llwyr. Ar y noson anodd honno, nid oedd Iesu yn gafael am reolaeth, er bod ganddo’r gallu i wneud hynny. Beth os yw gwir awdurdod yn ei fynegi ei hun yn nhermau sacrament fel Swper yr Arglwydd?
4. Dangosodd Iesu i ni sut i fod yn sicr yn ein hunaniaeth. (adn.4)
Roedd Iesu yn sicr yn ei hunaniaeth. Roedd wedi cael nerth y Tad. Yn unol â hynny, tynnodd ei ddilledyn allanol, tynnu i'w ganol a strapio tywel amdano'i hun. A allwn ni ddeall sioc y foment? Daeth Iesu yn ddarlun o dryloywder, gostyngeiddrwydd, a gwasanaeth. Roedd diwylliant Iddewig y dydd yn cysylltu noethni â chywilydd – nid oes gennym unrhyw emosiwn cyfatebol heddiw. Yn Swper yr Arglwydd y dyn mwyaf pwerus yn yr ystafell oedd yr un a oedd yn cyflawni gwaith caethwas, yn noeth i'r llygad, wedi ymgrymu o flaen y rhai a fyddai'n ei addoli mewn ychydig ddyddiau. Wrth gwrs, roedd yn ormod i Pedr na allai amgyffred bod arweinydd yn arwain trwy wasanaethu. Er y gall pwysau bywyd ein temtio i guddio ein hunain go iawn, dangosodd Iesu ffordd tryloywder, gostyngeiddrwydd, a gwasanaeth.
5. Dangosodd Iesu i ni y ffordd i ddeall (adn. 12-17)
Eto i gyd, ni wnaeth Iesu gefnu ar ei rôl fel arweinydd y noson honno. Ar ôl iddo wisgo ei ddillad eto a dychwelyd at y bwrdd, ailgydiodd yn ei rôl fel Rabbi. Roedd y foment hon yn rhy bwysig i'w gadael i ddirgelwch. Cyfarwyddodd hwynt yn ystyr a phwysigrwydd ei weithredoedd. Wedi arwain trwy wasanaethu, gwasanaethodd iddynt trwy arwain hefyd. Roedd Iesu ar fin rhoi “gorchymyn newydd” a fyddai ond yn gwneud synnwyr yng nghyd-destun calon gwas. Esboniodd yr esiampl yr oedd wedi ei osod ac yn amlwg yn disgwyl i'w ddisgyblion gyrraedd yr un safon. Ateb Iesu i ofidiau’r nos oedd arddangos pŵer wedi’i wisgo yn y gwasanaeth. Daeth yn safon ar gyfer “caru eich gilydd fel yr wyf wedi caru chi.”
Mae'r pum gweithred hyn yn disgleirio. Gellir cwrdd â straen bywyd bob dydd ag esiampl Iesu a orchfygodd nid yn unig y bedd ond ymatebion ar y ddaear i frad a chyfnodau caled hefyd. Pwy allai fod yn fodlon ar ddysgu am Iesu heb yr awydd dwfn i ddod yn debyg iddo? A allwn ni efelychu'r Meistr? Y mae ei gariad ef yn ngwyneb brad yn alwad i ni i garu fel y carodd; i arwain trwy weini ac i wasanaethu trwy arwain.