Clod i Dduw
Canwn glod a mawl i Dduw, Brenin nef a chariad yw.
Mae'r rhai sy'n dymuno canu bob amser yn dod o hyd i gân.
Canwn glod a mawl i Dduw.
Emynau.
Canu Cynulleidfaol.
Canu Cyfoes.
Emynau
Caneuon o fawl, canmoliaeth ac addoliad.
Rydym yn genedl sy'n adnabyddus ledled y byd am ein canu ac yn enwedig canu emynau. Er mai ar y Sul byddwn yn canu emynau gan amlaf mae’n bosibl clywed eu canu ar unrhyw ddiwrnod o'r wythnos. Arferai glowyr gerdded adref gyda'i gilydd ar ôl diwrnod caled o waith tanddaear yn canu’u hoff emynau. Roedd canu yn fodd i ryddhau straen llafur y dydd ac yn ennyn ymdeimlad o gyfeillgarwch a gwaith tîm.
Mae canu yn adeiladu hyder y tu hwnt i’r geiriau a’r gerddoriaeth. Mae pobl yn defnyddio canu yn enwedig canu emynau fel ffordd i ryddhau poen emosiynol a chysylltu â'r enaid. Rydyn ni'n canu i ryddhau pa bynnag emosiwn sy'n digwydd yn ein bywyd neu i fynegi beth bynnag sydd ar goll yn ein bywydau. Rydyn ni eisiau canu mor naturiol ag rydyn ni eisiau anadlu!
Canu cynulleidfaol yw'r gynulleidfa yn ymuno â cherddoriaeth eglwys, naill ai ar ffurf emynau neu ar ffurf litwrgi. Mae emyn yn cael ei ystyried yn emyn traddodiadol; mae cân yn cael ei hystyried yn gân ganmoliaeth a elwir hefyd yn gân addoli. Mae emynau bob amser yn cael eu canu i'r un dôn neu rythm fel 4: 4. 3.4. Gall alawon a geiriau'r emynau fod yn gyfnewidiol. Yr alaw yw'r gerddoriaeth y gellir canu emyn iddi.
Mae ganddo ffurf syml a mydryddol, yn wirioneddol emosiynol, barddonol a llenyddol ei arddull, yn ysbrydol o ran ansawdd, ac yn ei syniadau mor uniongyrchol ac mor amlwg ar unwaith fel ei fod yn uno cynulleidfa wrth ei chanu. Mae'r emyn cynulleidfaol fel y daeth i fodolaeth yn y ddeunawfed ganrif yn fath hynod o farddoniaeth grefyddol, sy'n hawdd ei gydnabod gan y terfynau mydryddol y bu awdur yr emyn yn llafurio ynddynt a chan y llinellau byr a'r ailadroddiad stanzaig sy'n ofynnol o gân gynulleidfaol.
Cân grefyddol sy'n cael ei chanu tuag adeg y Nadolig yw’r Carol. Mewn rhai trefi, mae’r arfer lle mae pobl yn dathlu'r Nadolig yn mynd i dai cymdogion ac yn canu carolau ar y stryd yn dal gyda ni.
Mae canu fel cynulleidfa yn dwyn ynghyd bob cenhedlaeth o gredinwyr, ac mae cerddoriaeth gynulleidfaol draddodiadol yn galluogi pawb sy'n bresennol i ganu'r caneuon fel un. Yn aml mae canu emynau traddodiadol yn ein harferiad ni yng Nghymru yn gofyn am ddisgyblaeth canu pedwar rhan llais. Yn bwysicaf oll, mae'r caneuon rydym yn eu canu yn adleisio'r ddiwinyddiaeth sy'n cael ei dysgu.
Y Gymanfa.
Mae’r Gymanfa Ganu yn ŵyl Gymraeg o emynau cysegredig, wedi'i chanu â chytgord pedwar llais gan gynulleidfa, fel arfer o dan gyfarwyddyd cyfarwyddwr ac arweinydd corawl.
Mae’r Gymanfa Gan yn un o uchafbwyntiau addoli yng Nghapel Seion ac adnabu’r eglwys fel un o brif eglwysi yng Nghymru lle cynhelir gwasanaethau canu mwyaf angerddol.
Mae’r oedfaon canu wedi’u recordio ar hyd y degawdau ac maent yn dal o’r safon uchelaf o safbwynt ansawdd y canu a’r dehongliadau o emynau ac anthemau’r casgliadau blynyddol. Mae’r rhan fwyaf o eglwysi’r dalgylch yn cynnal Cymanfa flynyddol a’r arferiad yw i’r eglwysi gefnogi ei gilydd naill ai fel aelodau o’r côr neu’r gynulleidfa.
Mae enw'r Codwr Canu'r un mor adnabyddus â’r gweinidog ei hun cymaint yw pwysigrwydd a statws yr aelod yma yng nghymuned yr eglwys.
Yng Nghymru, mae Cymanfa Ganu yn cael ei chynnal bob blwyddyn mewn llawer o bentrefi a threfi ledled y wlad. Cynhelir Cymanfa Ganu yn yr Eisteddfod Genedlaethol Cymru ac Eisteddfod Gerdd Ryngwladol Llangollen.
Mae gwarchodaeth y Gymanfa Ganu fel nodwedd unigryw o ddiwylliant Cymru i’w drysori a’i ganmol i’r cymylau..
CANU CYFOES.
Mae cerddoriaeth addoli gyfoes, a elwir hefyd yn gerddoriaeth ganmoliaeth ac addoliad, yn genre diffiniedig o gerddoriaeth Gristnogol a ddefnyddir mewn addoliad cyfoes. Mae wedi datblygu dros y 60 mlynedd diwethaf ac mae'n debyg yn arddulliadol i gerddoriaeth bop.
Mae’r gerddoriaeth yn ysgafn a dymunol. Mae’r rhythmaau yn cyffroi a symud cynulleidfa, yn enwedig gyda’r plant a ieuenctid.