Dwylo Iesu.

Oedfa Gymunedol Capel Seion 24.09.23

Myfyrdod ar Ddwylo Iesu

Yn y myfyrdod hwn, rydym yn ystyried symbolaeth ddwys dwylo Iesu Grist ar hyd ei oes - dwylo a drawsnewidiodd o lafur saer coed a saer maen i ddod yn offerynnau cariad, iachâd ac iachawdwriaeth.

Treuliodd Iesu, lawer o’i fywyd cynnar yn llafurio gyda phren a charreg. Byddai'r dwylo hynny, a fu unwaith yn gyfarwydd â thrafod a thrin pren ac ystyfnigrwydd carreg, yn y pen draw yn cario baich llawer trymach, sef pwysau pechodau'r byd.

Fel saer coed, roedd Iesu’n mesur, yn torri ac yn siapio coed yn fanwl, gan gysegru calon ac enaid i bob creadigaeth. Creodd ei ddwylo, a ffurfiwyd trwy waith caled, ddarnau a ddaeth yn rhannau hanfodol o gartrefi ei ardal. Roedd y chwys a’r ymdrech a rhoddwyd i bob darn yn adlewyrchiad o’r ymroddiad a’r cariad oedd gan Iesu at ei grefft.

Yn yr un modd, fel saer maen, roedd dwylo Iesu yn gyfarwydd â natur ddi-ildio carreg. Fe wnaeth y dwylo naddu a cherflunio, gan droi craig arw yn weithiau celf, yn sylfeini adeiladau, ac yn symbolau o gryfder parhaol. Dysgodd y dwylo hyn, y gallwn ninnau hefyd, gyda dyfalbarhad ac amynedd, siapio ein bywydau yn rhywbeth hardd ac ystyrlon.

Ac eto, roedd y dwylo hyn yn adlewyrchu blynyddoedd o lafur caled a gweithgarwch corfforol fel saer. Roedd gwaith caled y saer wei ffurfio dwylo oedd yn fwy o ran maint, wedi'u nodweddu gan gledrau cryf a bysedd llydan, cyhyrog. Roedd croen ei dwylo yn dangos rhwydwaith o gleisau. Roedd croen ei ddwylo yn arw, yn wead caled, oedd yn gwneud yr wyneb yn anwastad i'r cyffwrdd. Gwinedd byr wedi'u tocio'n agos at flaenau ei  fysedd a gafael ei dwylo yn anhygoel o gryf, os nad yn gallu malu, oherwydd blynyddoedd o drin offer neu wrthrychau trwm. Roedd cyhyrau a meinwe ei fysedd a'r cledrau wedi addasu i'r straen dyddiol, gan arwain at gryfder gafael aruthrol oedd yn gallu codi trawstiau coed yn fedrus dros mynediadau a ffenestri adeiladau.

Ond dyma’r dwylo oedd hefyd yn iacháu'r cleifion, yn cofleidio'r alltudion, ac yn bwydo'r newynog. Roeddent yn ddwylo cariad a gras, yn ymgorffori pwrpas dwyfol Iesu.

Yn faban, roedd dwylo bach, tyner Iesu yn dal gobeithion a breuddwydion Mair a Joseff. Dwylo babi a aned i achub oeddent, i ddod â golau i fyd sy'n aml yn cael ei guddio mewn tywyllwch. Redd y dwylO bach hyn, er mor fychan a thyner, yn cario diben dwyfol a fyddai ryw ddydd yn cofleidio calonau dynolryw.

Yn ei ieuenctid, roedd y dwylo hynny yn gafael yn yr Ysgrythurau o fewn y deml, gan amsugno dysgeidiaeth a doethineb yr oesoedd. Roedd dwylo’r Iesu ifanc, wrth archwilio’r testunau cysegredig, eisoes yn cael eu harwain gan law Duw. Roeddent yn ddwylo chwilfrydedd a deall, yn awyddus i ddysgu a thyfu mewn gwybodaeth, gan rag- ddangos yr athro mawr y deuai.

Wrth i Iesu ddechrau ar ei weinidogaeth, daeth ei ddwylo yn ffynhonnell iachâd a chysur. Dwylo oedd yn cyffwrdd â'r deillion ac yn adfer eu golwg, dwylo oedd yn cofleidio'r gwahanglwyfus, gan roi gobaith a derbyniad. Dwylo oedd y rhain a alwodd y plant bychain i ddod ato, gan eu cofleidio mewn cariad a thynerwch, gan ddangos tosturi bugail gofalgar.

Yn ei oriau olaf, yr un dwylo oedd wedi eu difetha gan hoelion Rhufeing ar y groes. Dwylo a dioddefodd poen ac ing, dwylo oedd wedi aberthu ei hunain er ein mwyn ni. Dwylo oedd rhain a wnaeth ein prynedigaeth yn sicr, gan ddod â gras a bywyd tragwyddol i bawb sy'n credu.

Yna tywyllodd ei fywyd, cafodd dwylo Iesu eu rhwymo a’u clymu i bost er mwyn ei chwipio i dorri ei ysbryd, cyn ddioddef y gosb eithaf. Roedd y dwylo hyn, er wedi'u curo a'u cleisio, yn enghreifft o gwytnwch a dygnwch, gan arddangos yr ymrwymiad diwyro i gyflawni cynllun dwyfol Duw.

Ar y groes, yr un dwylo a drywanwyd gan hoelion, a Iesu’n dioddef y poen mwyaf dirdynnol ar gyfer ein prynedigaeth. Roedd y creithiau a adawyd gan yr hoelion hynny yn symbolau cariad ac aberth, yn atgof poenus o’r hyn dioddefodd Iesu er mwyn cynnig iachawdwriaeth inni. Dwylo oedd y rhain a gofleidiodd dioddefaint er mwyn ein rhyddid tragwyddol ni.

Yn dilyn ei atgyfodiad, datgelodd Iesu ei gorff atgyfodedig i’w ddisgyblion. Dangosodd ei ddwylo i Tomos, gan ei wahodd i gyffwrdd â'r creithiau, i chwalu amheuaeth a chryfhau ei ffydd. Roedd Toms yn gallu gweld a chyffwrdd â'r clwyfau, ac wrth wneud hynny, gwelodd realiti'r atgyfodiad. Roedd dwylo Iesu, yn dangos tystiolaeth ei groeshoeliad, yn dyst i'w fuddugoliaeth dros farwolaeth, gan ysbrydoli cred a chadarnhau addewid bywyd tragwyddol.

Roedd y cledrau oedd unwaith yn dal yr hoelion creulon yn awr yn ymestyn allan, yn gwahodd Tomos i gredu. Yn y weithred hon, dangosodd Iesu inni y gall ein hamheuon ni hefyd gael eu trawsnewid yn ffydd ddiwyro pan fyddwn yn dod ar draws a phrofi realiti ei atgyfodiad.

Yn ystod y Swper Olaf, wrth i Iesu eistedd gyda'i ddisgyblion, cymerodd y bara a'i fendithio. Roedd ei ddwylo chreithiog dal yn gryf o flynyddoedd o lafur a chariad, nawr yn torri’r bara. Wrth iddo dorri'r bara ac arllwys y gwin a'i rannu ym mhlith y disgyblion, roedd yr un dwylo, a oedd unwaith yn saernïo a llafurio fel saer, bellach yn symbol o'r weithred eithaf o gariad ac aberth.

Wrth dorri’r bara ac arllwys y gwin, datgelodd Iesu hanfod ei genhadaeth. Ei ddwylo, wedi eu creithio oddi wrth hoelion y groes yn ein gwahodd i gymryd rhan yn y ddefod, i rannu yn ei ddioddefaint, ac i ddeall dyfnder ei gariad tuag atom.

Gadewch i ni hefyd gofio’r eiliadau hollbwysig hyn. Mae dwylo cedyrn Iesu y gweithiwr, a oedd unwaith wedi'u rhwymo a'u tyllu, bellach wedi'u hestyn mewn gras a chariad, yn ein galw i gredu a dod o hyd i iachawdwriaeth. Boed inni fod yn ddiolchgar am byth am yr aberth a wnaed er ein mwyn ni, ac ymdrechu i fyw bywydau sy’n adlewyrchu’r cariad a’r gras a dywalltwyd arnom. Adeiladodd dwylo’r saer fwy na gwrthrychau’r dydd. Adeiladasant seiliau ffydd a chariad yng nghalonnau cenedlaethau y rhai y daeth ar eu traws.

Yn Ei enw. Amen